Op 7 november verscheen het adviesrapport van de Onderwijsraad Ruim baan voor leraren, een nieuw perspectief op het leraarschap. De website van de Onderwijsraad vermeldt: ‘De Tweede Kamer heeft de Onderwijsraad de volgende adviesvraag gesteld: Hoe kunnen opleidings- en arbeidsstructuur zo worden vormgegeven dat ze op termijn bijdragen aan zowel voldoende als goede leraren? De raad introduceert een nieuwe kijk op het beroep die leidt tot ingrijpende aanpassingen in de opleidingsen arbeidsstructuur.’
Deze kijk gaat verder dan een kleine verschuiving. Het is volgens ScienceGuide een ware paradigmaverschuiving: ‘Het aloude adagium dat de leraar ‘boven de leerstof’ moet staan […] spreekt volgens de raad bepaald niet voor zich. ‘Het is […] van belang voor de borging van de kwaliteit van lerarenopleidingen en de kwaliteit van het onderwijs dat de bekwaamheidseisen zelf ook concreet een niveauaanduiding geven.’ Als overkoepelende waarde voor het leraarschap in alle sectoren benadrukt de raad dan de kernwaarden van Biesta: ‘kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming’.
‘Didactische en pedagogische vaardigheden vormen de basis van het beroep. Daarnaast hebben leraren inhoudelijke kennis nodig voor een specifieke onderwijscontext, bijvoorbeeld voor lesgeven in een bepaald vak.’ Dat moet ertoe leiden dat beginnende leraren een brede basis hebben om vanuit te werken, en minder ‘vast’ komen te zitten binnen een enkel ‘schot’.’
Het adviesrapport vermeldt verder: ‘Kernpunt van de nieuwe opbouw van onderwijsbevoegdheden zoals de raad die voor zich ziet, is dat leraren opgeleid worden voor lesgeven in meerdere onderwijssectoren en meerdere vakken.’
Pedagogiek en didactiek vormen de basis van effectief lesgeven. Een basis waar de inspectie al jaren de nadruk op legt, maar waar de opleidingsinstituten in de laatste decennia wellicht te beperkt aandacht aan besteedden of ruimte voor namen. De aansluiting van startbekwaam naar basisbekwaam is daardoor erg onder druk komen te staan, waarbij opleidingsscholen een zware taak hebben. Gelukkig komt hier dus meer aandacht voor. Niet alleen belangrijk in het po, maar zeker ook in het vo, waar differentiatievaardigheden vaak te weinig aanwezig zijn en toegepast worden. Als de regering het advies volgt, zal dit de kwaliteit van het onderwijs zeker ten goede komen.
Nu is het natuurlijk wel zaak dat leerkrachten hun pedagogische en didactische vaardigheden bijhouden en verder ontwikkelen. Het stopt niet bij de lerarenopleiding of de pabo. Bij- en nascholing hierop is van cruciaal belang voor de continuïteit van kwaliteitsontwikkeling van de individuele leerkracht en voor de team- en schoolontwikkeling.
We meten wat af in onderwijsland, ook de pedagogische en didactische vaardigheden. Met allerlei kijkwijzers zie ik teams regelmatig worstelen. Maar is het niet beter om de nadruk te leggen op ontwikkelen en verfijnd afstemmen van deze vaardigheden in plaats van oneindig meten en het voeren van allerlei (negatieve) discussies die hieruit voortvloeien?
Besteedt u wel voldoende aandacht aan de verdere ontwikkeling en verhoging van de kwaliteit in het primaire proces van effectief lesgeven? Dat is en blijft toch onze primaire taak?!
Bronnen: Onderwijsraad – Adviesrapport Ruim baan voor leraren. Een nieuw perspectief op het leraarschap, 7 november 2018. ScienceGuide – Artikel Onderwijsraad komt met revolutionair advies hervorming leraarschap, scienceguide.nl. Geraadpleegd op 8 november 2018.
Klaas Bellinga is directeur van E-learning Wizard. Hij adviseert scholen en besturen over nascholing en de implementatie van e-learning en blended learning. E-learning Wizard biedt met de Lerarenacademie een complete e-learningacademie aan waarmee besturen invulling kunnen geven aan nascholing van leerkrachten, ib'ers en schooldirecteuren.
Copyright PO Management
