Bent u een echte chief?
De Arnhemse schooldirecteur Rob Bleumink van basisschool De Boomhut is zo’n Harry. Hij meldde onlangs dat zwarte pieten op zijn school niet meer welkom zijn. Een stevige roetveeg is prima, maar helemaal zwart, nee, dat wilde hij niet meer. In navolging van de roe en de zak is nu Zwarte Piet aan de beurt. ‘De maatschappij verandert en vraagt om een nieuwe invulling van het feest’, stelde hij. Bleumink werd daarin gesteund door zijn schoolkoepel DeBasisFluvius, waar 39 andere Arnhemse basisscholen onder vallen.
Valt iets voor te zeggen. Ook al hoef je het helemaal niet met hem eens te zijn. Met evenveel recht kun je het feest ook zien als pure folklore, een nationaal toneelstuk waarin Zwarte Piet een glansrol speelt. Je kunt je immers de Hulk ook moeilijk in driedelig grijs voorstellen of een vampier die via het infuus aan zijn trekken komt. Maar! Helaas waren de reacties aan het adres van Bleumink gespeend van elk begrip en respect voor zijn ‘afwijkende’ mening. Sommige reacties waren zelfs uiterst grievend, bot en agressief.
Het kan ook anders. Sinds enige tijd timmeren de corporate antropologen Danielle Braun en Jitske Kramer – van hen komt het citaat over Harry – flink aan de weg. In hun boek De Corporate Tribe vergelijken ze westerse organisaties met uitheemse culturen, directeuren met chiefs en westerse gedragingen met tribale omgangsvormen. Braun en Kramer houden ons een opzienbarende spiegel voor. Verre volkeren blijken vaak beter om te gaan met tegengestelde meningen en gevoelens. De leden van de tribe in Botswana bijvoorbeeld verwachten niet van een chief dat hij iedereen gelukkig maakt, maar dat hij na uitgebreide consultatie het juiste besluit neemt waarin ook het minderheidsstandpunt wordt gehoord en gekend.
Braun en Kramer spreken over Deep Democracy. Geen slap compromis, geen gepolder, werkelijke consensus. Ze weten dat het gaat wringen als mensen niet gehoord worden. ‘We mopperen wel op de gang, maar tijdens de vergadering houden we onze mond. Of we zeggen ja tegen een voorstel, maar doen nee en we verzinnen allerlei smoesjes waarom het toch niet kon. Tegen de tijd dat de verschillen en botsende meningen boven water komen drijven, is er vaak al een diepe kloof geslagen tussen het meerderheids- en het minderheidsstandpunt.’ Om escalatie te voorkomen, is het volgens hen belangrijk om al in een vroeg stadium het conflict op te zoeken. Niet de verschillen wegpoetsen dus, maar onderzoeken.
Scholen zijn samenlevingen, tribes, met hun eigen dynamiek. Platte organisaties met aan het hoofd een directeur. Niet altijd gemakkelijk te besturen. De relaties zijn vaak hecht en de communicatielijnen kort. Iedereen mag zijn zegje doen, maar niet iedereen kan zijn zin krijgen. Dilemma’s te over voor menig schoolleider. Het woord is aan de chief.
Verderop in dit magazine een interview met de twee auteurs. Ze laten zien dat we veel kunnen leren van vreemde culturen. Respect voor andermans meningen bijvoorbeeld.
Deze column is geschreven door
Frank Stienissen, PO Management
Frank Stienissen is hoofdredacteur van PO Management.
Frank Stienissen bekijkt het onderwijs met verwondering, een knipoog en een glimlach. Het boek Onderwijsvitaminen bevat een selectie van de columns die Frank de afgelopen jaren voor diverse onderwijsbladen geschreven heeft.
De onderwijsvitaminen zijn voor de werkvloer bestemd, voor de schoolleider en de leraar die het beste uit het kind én uit zichzelf wil halen. Ter lering en vermaak. Niet meer, niet minder. De aanbevolen wekelijkse dosering zorgt voor meer motivatie en inspiratie op school.
Met uw account kunt u het e-book Onderwijsvitaminen gratis downloaden op http://www.pomanagement.nl/whitepaper/179/.
